“Nane, limon kabuğu, bir güzel kaynasın aman,
İçine hatmi çiçeği, biraz tere otu katasın aman..”
Şifalı otlara merakı ile bilinen Barış Manço’ nun “Nane limon kabuğu” şarkısının nakaratından bir dize.. Aslında sağlıklı yaşamın ipuçlarını veriyor.
Ülkemizde olduğu gibi Kapadokya bölgesinde ve özellikle Kızılırmak boylarında kendine geniş bir yetişme alanı bulan güzel görünüşü ile göz dolduran hatmi çiçeği, Avanos’ un simgelerinden biridir. En çok Kızılırmak kıyılarında, nemli ve humuslu topraklarda yetişen, kökü 50 cm, boyu 150 cm kadar olan şifa deposu Hatmi çiçeğinin yapısında nişasta,yağ,sakaroz,pektin, tanen ve aspargan bulunur.
Ebegümeci ailesinden olan hatmi çiçeği, bazı yörelerde hibiskus olarak bilinir, Latince adı “Althaea – officinalis” olan ve Temmuz - Ağustos aylarında çiçek açan bu şifalı bitki Avanos ve çevresinde “Fadimana (Fadime Ana) Gülü” olarak bilinir. Çiçekler tam olgunlaştıktan sonra toplanıp kullanım alanlarına göre kurutulur ya da yağı çıkartılır. C vitamini içeren çiçeğin insan sağlığı için olağanüstü yararları vardır. Halk arasında kuru öksürüğün şifası olarak bilinen hatmi çiçeği, enfeksiyonla mücadelede de alternatif tıpta sıkça tüketilir.
Alternatif tıp ve bitki uzmanı İbrahim Saraçoğlu “Hatmi Çiçeği Kürü” nü şöyle tarif ediyor; “ Sürekli ve geçmeyen öksürüğü anında bitiren hatmi çiçeği, özellikle çocuklar için etkilidir. Yarım bardak kaynar sütün içine 6 yaprak hatmi çiçeği ekleyin. 5 – 6 dakika beklettikten sonra süzüp için. Bu uygulamayı günde iki defa , hem yetişkinler hem çocuklara uygulayabilirsiniz” ..
Hatmi çiçeğinin aynı zamanda cilt üzerinde deforme hücreleri onararak yaşlanmayı geciktirdiği, ağız içinde gargara yapıldığında diş minesini güçlendirdiği ve diş yüzeyinde tartar oluşumunu önlediği , çay olarak tüketildiğinde vücut direncini artırdığı ve bağışıklık sistemini güçlendirdiği bilinen bir gerçektir.
Güneş yanıklarına iyi geldiği bilinen hatmi çiçeği aynı zamanda günlük kullanım için iyi bir nemlendiricidir. Onarıcı etkisiyle de bilinen hatmi çiçeği lapası, yara, sivilce ve akne üzerine sürüldüğünde olumlu etkileri görülür. Faydaları saymakla bitmeyecek olan hatmi çiçeğinin kararınca kullanıldığında bilinen ve görülen bir zararı bulunmamaktadır.
Temmuz ve Ağustos aylarında,Kapadokya’ nın herhangi bir yerinde, bir peribacası yanında, bir tarla,bağ veya dere kenarında, Avanos’ ta ırmak kıyısı yürüyüşünüzde büyük olasılıkla karşılaşacağınız hatmi çiçeklerini (Fadimana Gülü) sevin,sayılamayacak kadar çok faydalarından dolayı teşekkür etmeyi , gözünüzle okşamayı ihmal etmeyin. Ağustos ayı sonlarında iyice olgunlaşıp tohumları kurumaya yüz tuttuğunda birkaç tohumunu alıp çantanıza veya cebinize koyun.. Evinize döndüğünüzde bir kısmını elinizle ovup tohumları bahçenize serpin, bir kısmını da kışın kendininizin veya çocuklarınızın sağlığı için kullanın.
Mustafa Taşkın