İSMİNİZ TALKINA UYGUN MU?İsim vermekten maksat onu diğer insanlardan ayırt etmektir. Halk arasında TALGIN denilen şey aslında telkindir. Telkin ise hepimizin bildiği üzere kişi vefat edip defnedildikten sonra imamının, mezarının baş?
İSMİNİZ TALKINA UYGUN MU?
İsim vermekten maksat onu diğer insanlardan ayırt etmektir. Halk arasında TALGIN denilen şey aslında telkindir. Telkin ise hepimizin bildiği üzere kişi vefat edip defnedildikten sonra imamının, mezarının başında falan oğlu filan sana biraz sonra soracaklar Rabbin kim diyecekler? deki; Rabbim Allahtır…diye ölünün arkasından yapılan telkindir.
Telkinde hesap verecek kişinin ismi doğru düzgün İslami bir isim olsun diye sizin isim talkına gelir mi diye halk arasında sorarlar. Yani; mevtanın ismi telkin verilmesi için doğru bir isim midir ? ya da İslami kriterlere uygun mudur? yada bu isim kuranda geçer mi gibi manalara gelen bir sorudur.
MÜSLÜMANIN İSMİNİN KURANDA GEÇMESİ ŞARTMIDIR?
Sahabeyi kiramın isimlerinin bir çoğu kuranda geçmemektedir ve peygamberimiz hiç kimseye de ismin kuranda geçmiyor değiştir dememiştir. Zaten Kuran-ı Kerim isim koyma kitabıda değildir. Bir çok insan Kuran’da geçiyor sevap olur zannı ile Kuranda geçen, isim olmaması gereken bir çok ismi çocuklarına koymuştur. Rahman suresindeki bahseden hakikatı yalanlayanlar manasına gelen KEZBAN (çokça yalan söyleyen) manasına gelen ismi çocuğuna isim olarak koyan olduğu gibi Arap dilindeki zarf ve bağlaçları mesela ALEYNA (üzerinde demektir) böyle zarfları isim olarak çocuklarına koyan olmuştur. Velhasıl Kuranda geçen bir isim doğrudur bunu çocuğunuza koyabilirsiniz diye bir kaide yoktur. Kuran-ı Kerim isim koymada bir kriter değildir.
DOĞRU İSİM NASIL KONULUR?
Peygamberimiz “Muhakkak sizler mahşer gününde kendi isimlerinizle ve babalarınızın isimleri ile çağrılacaksınız O halde isimlerinizi güzelleştirin” buyurmuştur. (müsnedi Ahmet 21693)
Peygamber s.a.v. hayatta iken bizzat duyduğu kötü isimleri değiştirmiştir.
ASİYE (asi kadın) ismini, CEMİLE (güzel kadın) yapmıştır.
HARP (Savaş ) ismini, HASAN, bazı harp ismini HÜSEYİN, bazı harp ismini de MUHSİN’e çevirmiştir.
SAİB (Başıboş) ismini, ABDULLAH’a çevirmiştir.
HAZN (Kabalık) ismini, SEHL (kolaylık)yapmıştır.
Sait İbni Müseyyeb dedesinin ismi olan HAZN kelimesinden dolayı zannedersem kabalık bize bu isimle yerleşti demiştir.
İsimlerin bizzat insana bir etkisi yoktur ama o isim o şahsa söylene söylene o insana bir karakter yapmaktadır.
Peygamberimiz : Bela söze bağlıdır. (Şuaybıl iman 4597) buyurmuşlardır.
Onun için peygamberimiz kötü isimle iyi ismin arasındaki farkı, Arapça olup olmamasına ya da Kuran’da geçip geçmemesine bakmamıştır. şayet baksa idi Bilal-i Habeşinin ismini değiştirirdi BİLAL ismi Habeşçe bir kelimedir. ama peygamberimiz manası kötü olan isimleri değiştirmiştir. savaş sıkıntı,zorluk anlamına gelen kelimeler değişmiştir.
Peygamber s.a.v. döneminde bir deve sağılacaktı bunu kim sağar dediler. Bir adam kalktı adı MURRA (ACI) idi peygamberimiz sen otur dedi. Bir başka adam kalktı HARB (savaş) dedi ona da sen otur dedi. bir adam YAŞAR dedi sen kalk dedi ona sağdırdı.(muvatta 2/973)
kötü ismi olana süt bile sağdırılmadı.
MEKANLARIN İSİMLERİ BİLE ÖNEMLİDİR
Yine peygamberimiz aleyhisselam bir vadiden geçerken burasının adı nedir? diye sordu. MUHZİN (rezil eden ) denilince oradan geçmedi.
Buraya kadar olan rivayetlerden anladığım kadarı ile kara dağdır. Gevur dağı salatasıdır gibi gündelik hayatımızda ismi kötü olan mekanlardan geçmemek ve yemekleri bile yememek lazımdır.
İnce bir nokta daha var burada. Bereket, Kazanç, Kolaylık, Kurtuluş isimlerini de koymamak gerekir. Zira kurtuluş burada mı? denildiğinde kurtuluş gelmedi veya kurtuluş yok cevabı verilir.
Hadiste: Allah’ın en çok hoşuna giden isimleriniz Abdullah ve Abdurrahmandır. Buyrulmuştur. (Müslim 2132)
PEYGAMBER İSİMLERİ VE ALLAH’IN İSİMLERİ, İSİM OLARAK KONULABİLİR Mİ?
Peygamber isimlerini, isim olarak koymakta bir sakınca yoktur. Ama o ismi koyduğunuz çocuklara sonra lanet etmemek ve küfretmemek gerekir. Köy yerlerinde buna dikkat edilmeyeceği için isim koyan insanın firasetli olup isim koyduğu ailenin ahlaki durumuna göre isim koymalıdır.hazreti Ömer peygamber isimleri koymanın mekruh olduğu görüşündedir.
Allah’a ait olan isimleri başkalarına isim olarak koymamak gerekir. RAUF(şefkatli ) SAMET (hiçbir şeye ihtiyacı olmayan ) bir çocuğa Samet gel Samet git denilemez ve asla o çocuğa küfür edilemez bu tür isimlerin basına Abdul- (kulu ) getirmek lazımdır. ABDUS-SAMET ABDUR RAUF sametin kulu raufun kulu gibi olmalıdır.
İSİMLERİ KOYMA HAKKI BABAYA AİTTİR
Mahşerde insan filan oğlu filan diye çağrılacaktır. (müslim 1735)
İslam’da soy babadan gelir. Baba Türk anne Çerkez ise çocuk Türk olur. Nesep babadan gelir mahşerde de filanın oğlu veya kızı diye babasının ismi ile çağrılacaktır. Birine filanın oğlu denildiğinde akla annesi gelmez babası söylenilir. İslam alimleri çocuğun ismini koymada aile içinde ihtilaf olur ise isim koyma hakkını babaya vermişlerdir.
NOT: İsmin manası güzel olabilir ama tarihte o isim kötü bir insanı hatırlatıyorsa böyle isimleri koymakta bir sakınca yoktur. Mesela Haccac güzel bir isimdir Sahihi Müslimin yazarının ismidir ama tarihte Zalim Haccacı hatırlattığı için insanlar bu ismi koymayı imtina etmişlerdir veya günümüzde Beşşar (müjdeleyen) ismi güzel bir isimdir ama Suriye devlet başkanı BEŞŞAR Esed’in ismi olduğu için belki Suriye’deki Müslümanlar tarafından Beşşar ismi uzun dönem konulmayacaktır. Burada ismin çağrıştırıldığı kişiye bakılmaz manasına bakılır.. bir insana birden fazla isim verilmesinde hiçbir bir sakınca yoktur.
KÖTÜ LAKAP KOYMAK HARAMDIR
Birbirinizi kötü lakaplarla çağırmayınız (Hucurat Suresi 11. ayet)
Topal Hasan, Eşeğin Kadir, Sağır Muhsin gibi sahibini rencide edecek kişinin hoşlanmayacağı lakaplarla bir Müslümana hitap edilmemesi gerekir. Allah bunu yasaklamıştır.
Fikret ŞANLIBABA
